آرامگاه فردوسی

آرامگاه فردوسی یکی از زیباترین جاهای دیدنی مشهد است. بنای آرامگاه حکیم ابوالقاسم فردوسی در سال ۱۳۱۳ به بهره‌ برداری رسید. این آرامگاه به‌ عنوان یک مجموعه فرهنگی هنری شناخته می‌ شود که هرساله پذیرای بسیاری از گردشگران است. این مقبره در بخش شمالی بزرگراه مشهد به قوچان و در شهر توس قرار دارد. ظاهر آرامگاه فردوسی شباهت بسیاری به مقبره کوروش کبیر و بنای پرسپولیس دارد.
این بنا که از سه قسمت تشکیل‌ شده آرامگاه فردوسی را در خود جای‌ داده است. آرامگاه فردوسی به سه بخش سنگ‌ قبر مرمر، تالار سنگ مرمر و محوطه پلکانی تقسیم می‌ شود. محوطه پلکانی بنای آرامگاه فردوسی، دارای حکاکی‌ هایی است که بر روی سنگ انجام‌ شده و داستان‌ های شاهنامه را روایت می‌ کند.

مساحت آرامگاه فردوسی در ابتدا ۹۴۵ متر بود. این بنا به دلیل اینکه از ابتدا طبق محاسبات فنی دقیق ساخته نشده بود، در سال‌ های ابتدایی به دلیل جذب رطوبت نشست کرد و به‌ مرور زمان نیاز به تجدید بنا پیدا کرد. در سال ۱۳۴۳ تا ۱۳۴۷، مرمت آرامگاه فردوسی به پایان رسید. در نهایت در سال ۱۳۴۸ یک باغ در اطراف آرامگاه و موزه‌ ای نیز به بنا اضافه شد. امروزه قبر فردوسی به همراه باغ اطراف آن، کتابخانه و موزه، مساحتی نزدیک به ۶ هکتار دارد. چایخانه‌ های سنتی و مکان‌ هایی برای استراحت گردشگران نیز در نزدیکی آرامگاه فردوسی قرار دارد.
پس از مرگ فردوسی، والی توس ارسلان جاذب آرامگاهی برای حکیم می‌سازد. یکی از شاهان مغول آرامگاه فردوسی را با خاک یکسان می‌کند و از سنگ‌های آن برای ساختن قلعه‌ای برای خود استفاده می‌کند. این اتفاق چندین بار در طول تاریخ رخ می‌دهد. در نهایت ناصرالدین شاه به والی خراسان دستور می‌دهد تا محل دقیق دفن فردوسی را پیدا کند و برای وی آرامگاهی بسازد. در زمان حکومت رضا شاه در سال 1303 تیمورتاش برای بازسازی آرامگاه و گرفتن بودجه از مجلس تلاش می‌کند اما تا سال 1307 تلاش‌های وی بی‌فایده می‌ماند. در نهایت با کمک فروغی رئیس انجمن آثار ملی و بودجه کمکی از مجلس پروژه بازسازی آرامگاه فردوسی کلید می‌خورد. بعد از کش و قوس‌های فراوان برای طرح اصلی آرامگاه حسین لرزاده بازسازی را در سال 1313 به پایان می‌رساند. با نشست سازه، هوشنگ سیحون در سال 1337 بنا را به شکل امروزی بازسازی می‌کند.