تربت حیدریه قطب الدین حیدریه

مکان تاریخی قطب الدین حیدر
• قطب‌الدین حیدر (قرن ۶ و ۷ هجری) یکی از عارفان و مشایخ صوفیه ایران بود. او در منطقه تربت حیدریه می‌زیست و به سبب زهد، تقوا و شخصیت معنوی‌اش، محبوبیت بسیاری در میان مردم داشت.
• بعد از درگذشت او، مزارش به تدریج به صورت یک آرامگاه باشکوه ساخته شد و به مرور زمان تربت حیدریه (به معنی «خاکِ حیدر») نام گرفت.
معماری مزار قطب‌الدین حیدر
بنای اصلی
• آرامگاه قطب‌الدین حیدر یکی از بناهای شاخص تاریخی خراسان رضوی است که ساخت آن به دوره ایلخانی (قرن ۷ و ۸ هجری) نسبت داده می‌شود.
• بنا دارای گنبدی بلند و مخروطی شکل است که از نمونه‌های برجسته گنبدهای آجری ایران به شمار می‌رود.
گنبد
• گنبد آرامگاه به شکل مخروطی بلند (حدود ۱۸ تا ۲۰ متر) ساخته شده و روی ساقه‌ای استوانه‌ای قرار دارد.
• این سبک، شباهت زیادی به معماری خراسانی دارد و در آرامگاه‌های دیگر مثل سلجوقی‌ها نیز دیده می‌شود.
صحن و ورودی
• مجموعه شامل یک صحن وسیع است که زائران در آن گرد می‌آیند.
• ایوان ورودی با قوس‌های تیزه‌دار و مقرنس‌کاری ساده ساخته شده است.
اهمیت فرهنگی
• این مزار نه تنها یک اثر معماری تاریخی است بلکه یک مرکز خانقاهی و معنوی نیز به شمار می‌رفت؛ بسیاری از صوفیان و درویشان در طول تاریخ در این مکان گرد می‌آمدند.
• بنای قطب‌الدین حیدر در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده و یکی از نمادهای تاریخی و هویتی تربت حیدریه است.