حافظیه

حافظیه یا آرامگاه حافظ (گشایش: ۸۵۶ ه‍.ق – ۱۴۵۲ م)، محل خاکسپاری حافظ شیرازی در شیراز است.

آرامگاه حافظ شیرازی که امروزه در محدوده چهارراه حافظیه و چهارراه ادبیات قرار دارد، یک سفر پرماجرا را پشت سر گذاشته تا به این نقطه برسد.
خواجه حافظ شیرازی در سال ۷۹۲ هجری قمری از دنیا رفت؛ اما بنا و مقبره‌اش در سال ۸۵۶ میلادی برای اولین بار ساخته شد. بررسی تاریخچه حافظیه نشان می‌دهد که مراحل اولیه ساخت این مکان به دست فردی به نام «محمد یغمایی» آغاز شد. یغمایی که وزیر «میرزا ابوالقاسم گورکانی» حاکم فارس بود، ساخت حافظیه را آغاز کرد. در آن زمان حافظیه به شکل یک ساختمان گنبدی با یک حوض بزرگ در جلوی آن بود که از جریان آب رکن‌آباد آب می‌گرفت.
در دوره حکومت صفویان و شاه‌عباس، حافظیه مورد مرمت قرار گرفت و با ظهور افشاریان، این فرایند دوباره تکرار شد. زمانی که زندیه قدرت گرفت، این تغییرات به شدت گسترش یافت. زندیه یک بارگاه با چهار ستون سنگی در جلوی مقبره ایجاد کرد که دو در، در سمت‌های شمال و جنوب داشت و دو اتاق نیز در این دو ناحیه اضافه گشت. این تغییرات تنها بخشی از تلاش‌های زندیه برای زیباسازی حافظیه بود؛ ایجاد باغی سرسبز در جلوی مقبره حافظ و قرار دادن یک سنگ قبر مرمر نیز از دیگر اقدامات این دوره برای زیباتر شدن حافظیه بودند.
پس از حکومت زندیه در سال ۱۲۷۳ «تهماسب میرزا مویدالدوله» حکمران وقت فارس این بنا را مرمت کرد و در سال ۱۲۹۵، کوشکی چوبی توسط «فرهاد میرزا معتمدالدوله» برای این بنا ساخته شد.
این تغییرات ادامه یافت تا اینکه در سال ۱۳۱۷ یک فرد زرتشتی به نام «ملا شاه جهان زرتشتی ملقب به اردشیر» پس از سفر به شیراز و فال خوش‌یمنی که در این مکان گرفت تصمیم به ساخت آرامگاهی باشکوه برای حضرت حافظ کرد؛ هرچند کار او به دلایل مذهبی ناتمام ماند.
در نهایت در سال ۱۳۱۹ هجری قمری «شاهزاده ملک منصور شعاع‌السلطنه» به فرمان پدرش «مظفرالدین‌شاه» دستور ساخت ضریح آهنی برای قبر حافظ را صادر کرد. در نهایت «علی‌اکبر مزین‌الدوله نقاش‌باشی» این ضریح را در پیرامون مقبره حافظ شیرازی بنا نمود.
تغییرات در بنای حافظیه به مرور ادامه ‌یافت تا سال ۱۳۱۴ خورشیدی فرا رسید. در این سال به کوشش مرحوم «علی‌اصغر حکمت شیرازی» (وزیر فرهنگ) و «علی ریاضی» (رئیس فرهنگ) طرح نقشه آرامگاه حافظ به شکل کنونی با طراحی و نظارت شرق‌شناس و ایران‌شناس بزرگ فرانسوی «آندره گدار» تهیه شد و در سال ۱۳۱۶ به اتمام رسید.