چهل اختران قم

چِهِل‌اَختَران زیارتگاهی در شهر قم است که موسی مُبَرقَع فرزند امام جواد(ع) و بستگان او و نیز یکی از نوادگان امام سجاد(ع) در آن مدفون هستند.چهل‌اختران، متشکل از سه زیارتگاه به نام‌های موسی مبرقع، چهل‌اختران و امامزاده زید است. زیارتگاه چهل‌اختران بعد از حرم حضرت معصومه(س) و مسجد جمکران به‌عنوان دومین زیارتگاه مهم شهر قم و سومین قطب مذهبی و گردشگری آن معرفی شده است.بنای این زیارتگاه متعلق به قرون نهم و دهم قمری است. بنای مذکور در گذشته مرکب از سه بقعه با نام‌های موسی مبرقع، چهل‌اختران و امامزاده زید بوده که در دو صحن مستقل وجود داشته‌اند؛ اما در قرن سیزده شمسی در قالب یک بنای واحد تجمیع شده‌اند.

بقعه موسی مبرقع:
در ضلع شرقی مجموعه چهل‌اختران، مزار موسی مبرقع، فرزند بلافصل امام جواد(ع) و از از راویان حدیث شیعه قرار دارد. موسی مبرقع در سال ۲۵۶ ق به قم هجرت کرده و در سال ۲۹۶ ق همان‌جا درگذشت. او را در منزل خویش که به خانه محمد بن حسن بن ابی خالد اشعری معروف بوده دفن کردند.در بقعه موسی مبرقع، یکی از نوادگانش به نام احمد بن محمد بن احمد بن موسی مبرقع نیز مدفون است.

تاریخچه و ویژگی‌های بنا:
گفته می‌شود بنای زیارتگاه موسی مبرقع از آثار قرن ۹ ه.ق است. برخی نیز این احتمال را نیز مطرح کرده‌اند که تاریخ ساخت آن به قرن هفتم باز می‌گردد. بالای بقعه کتیبه‌ای وجود دارد که در آن ابیاتی به خط نستعلیق سفید بر کاشی خشتی نوشته شده که نگارنده آن، میرزا عباس‌قلی متولی مقبره مستوفی الممالک معرفی شده است. بقعه مذکور در اواخر عهد قاجار (سال ۱۳۳۵ق) مورد ترمیم و بازسازی قرار گرفته است.گنبدِ واقع بر مقبره موسی مبرقع از آثار قبل از دوره صفویه است و بعد از انقلاب اسلامی ایران، گنبد جدیدی به شکل عرقچین و با ارتفاع ۹ متر بر گنبد اولیه که به مرور دچار فرسودگی شده بود احداث شده است.

بقعه چهل‌اختران:
بقعه چهل‌اختران در جوار بقعه موسی مبرقع واقع شده و فرزند او محمد بن موسی نخستین کسی است که در این مکان دفن شده است.پس از محمد بن موسی مبرقع، بیش از ۱۰۰ نفر از بستگانش در کنار او به خاک سپرده شده‌اند که البته نام و نشان همه آنها مشخص نیست. در حال حاضر در این بقعه، غیر از مقبره محمد بن موسی، ۱۸ قبر دیگر وجود دارد که غالبا متعلق به بانوان این خاندان هستند.

تاریخچه و ویژگی‌های بنای بقعه:
بنای اولیه بقعه چهل‌اختران در سال ۸۵۱ق ساخته شده است و در عصر شاه طهماسب صفوی و به دستور او مورد مرمت قرار گرفته است.گنبدِ با جدار آجری مقبره نیز در همان دوره احداث شده است.
ویکی شیعه